8 september 2025
Dag lieve vrouwen,
Afgelopen donderdag, 4 september waren Maria, Marguerite en ik op de plek van de vier monumenten voor Israël/ Gaza. We zijn bij elk monument langs geweest en hebben daar gevoeld of/ wat er nodig was. Bij monument 1 en 2 hebben we alleen stil gestaan. Daar was niets nodig. Bij monument 3 was onder andere verbinding met andere delen van de monumenten/ het bos/ de plek nodig. En er was nodig dat ongeziene groepen gezien werden. Dat ging met name om zigeuners die ooit in het gebied van het huidige I/G hebben gewoond. Daarnaast was er licht nodig (en ook gezien worden, erkend in het lijden ook) voor de doden in de concentratiekampen van de Nazi's uit WOII. We hebben letterlijk stukken hout uitgegraven, verplaats en gebroken om alles in het licht te zetten. Bij het vierde monument was m.n. nog liefde nodig en verbinding met de andere monumenten.
Ik had heel sterk het gevoel dat 1 stuk hout van monument drie, als symbool van al het lijden van de slachtoffers van de holocaust, verbrand wilde worden tot as. Dat stuk hout en een grijze steen die bij dit monument lag, heb ik meegenomen naar huis.
Ik had geen idee wanneer en hoe ik daarmee wat te doen had. Daarom had ik er ook nog niet over gecommuniceerd. Maar blijkbaar is vandaag het goede moment.
Vanmiddag heb ik een stuk pad aan de zijkant van het huis schoongeveegd, daar een tegel opgelegd en op die tegel de grijze steen uit het bos. Daarop een rooster. Vanavond rond 19.00 uur ga ik hier het stuk hout verbranden. Ik denk met een ceremonie. Dat zal zich wel ontvouwen denk ik.
Morgen (9 september) wil ik de as en de grijze steen terugbrengen naar het bos en daar de as begraven.
Als je mee wilt, laat het me even weten...
Liefs, Petra
11-9-2-25
Lieve vrouwen,
8 september 2025, de avond van het verbranden van het hout...
Het gaan verbranden vond ik (Petra) erg spannend. Zoveel lijden had ik ‘mee naar huis genomen’. Hoe zou ik het juiste doen? Ik was echt erg zenuwachtig ervoor en ook vol verlangen om te vertrouwen dat zich het juiste zou ontvouwen. Zo heb ik mij ook sterk laten leiden door wat het stuk hout/ de as wilde.
Voordat ik het hout aanstak heb ik Dona nobis pacem en Als alles duister is gezongen. Om het hout aan te steken had ik kranten verzameld en die symbool gesteld voor de kranten uit WOII die tegen Joden waren. De kranten gingen branden en het hout ging smeulen. Daarop zong ik Between darkness and light. Daarna kreeg ik last van de rook die mijn kant op bleef komen, tot ik begreep dat ik gewoon weg moest. Na een uur ben ik gaan kijken. Het hout smeulde. En ik begreep dat het gewoon de hele nacht moest blijven liggen.
Ik was erg onder de indruk van de ceremonie en hoe alles tot stand kwam en ook weer een stuk rustiger. Gedurende de nacht merkte ik een aantal keer dat de ‘vrijgekomen’ energieën bij mij rondwaarden. Ik wist dat ik dit kon dragen. Het mocht er zijn. Dat was heel bijzonder en fijn. Ik voelde me dankbaar dat ik dit kon en mocht doen. Ondanks de onrust was het een nacht met zegen.
In de ochtend ben ik weer gaan kijken. En het voelde indrukwekkend op die plek. Het hout was helemaal as geworden. Het was alsof er iets groots had plaatsgevonden. Het voelde sereen.
Een schoenendoos met mooi papier (bruin papier met mannetjes en giraffen en olifanten erop, als een soort aards symbool) aan de binnenkant werd 'de kist met lakens’.
Het was heel fijn dat het hard regende, want daardoor heb ik spontaan Wendy opgehaald. Het was erg kloppend, om samen naar de plek te gaan en samen het laatste stuk te lopen.
Bij aankomst merkten we een groot verschil in hoe de plek voelde. Zowel t.o.v. het plaatsen van het monument als t.o.v. afgelopen donderdag toen we er ook waren. Veel rustiger en zonder druk.
Het was ons duidelijk dat alleen de as begraven moest worden, zonder ‘kist en lakens’.
De plek van het graf werd door de as bepaald en was een plek op de lijn van monument 3 naar 4. We zijn even bij monument 4 geweest en zagen dat de plek echt helemaal op de lijn monument 3 – 4 ligt, nog net in 3. Het goot van de regen, terwijl de grond keihard was. Heel symbolisch. Er was al een soort barst in de aarde. Die heeft Wendy verder uitgegraven. Hoe groter het gat werd, hoe meer rust er ontstond. Alsof er blijdschap was met de ruimte die er eindelijk was voor al dit lijden. Eindelijk mochten zij die het lijden gedragen hebben er zijn. Er is nu een echte plek voor hen.
Wendy heeft vervolgens de as in het graf laten zakken. Daarna spraken we dingen uit zoals een zegen, dankbaarheid voor wat zij gedragen hebben en de troost dat hun lijden niet voor niets is geweest in het proces van de mensheid naar een nieuwe leefwereld toe. Dat voelde alsof het werd opgezogen als een spons en omarmd werd. Daarna werd het lichter. Alsof er een soort thuiskomen plaatsvond.
Vervolgens hebben we beide 3 handen aarde op de as gelegd, de laatste gezamenlijk. En het graf afgedekt met de grijze steen die van het monument was. De steen staat voor ‘eeuwige rust’. We hebben uitgesproken dat ze nu in vrede zijn.
Wij voelden dankbaarheid dat wij dit konden en mochten doen!
Vanuit de rust van de begraafplek zijn we naar monument 4 gelopen (bestaat uit 2 delen). Eerst langs het kleine bosje, daar hoefden we niets. Toen naar de grote dikke boom. Daar hebben we ontvangen wat we te ontvouwen hadden. Daarna zijn we samen aan de achterkant van de boom gaan staan, met zicht op monument 3. Dat voelde heel kloppend. Ons werd duidelijk gemaakt dat er dingen uit te spreken waren, dat hebben we gedaan, waaronder:
- Deze boom is vredessymbool voor de hele mensheid (dood en levend).
- Deze boom heeft zich verbonden met de hele wereld, ook met
- Degenen die we liefhebben EN die we haten.
- De jongen die net vermoord is.
- Met Hamas, Netanyahu, Trump, Zelensky, Poetin
- De Zigeuners
- Duitsers die verliefd waren op Joden en anderen op wie dat niet mocht en andersom.
- (En nog meer dingen die we nu niet terug kunnen halen, maar kloppend voelden.)
Deze ceremonie voelde voor ons juist. Alsof dingen (denk aan monument 1 wereldvrede) in elkaar schoven en er een grote bron van kracht is ontstaan.
Toen we voelden dat het klaar was, werden wij bijzonder genoeg ‘gedwongen’ om niet via monument 3 uit het bos te gaan (daar vlakbij lagen onze spullen), maar via monument 1. Wij denken dat er bij 3 een proces van heling gaande was, waarbij wij niet mochten storen. Dat te begrijpen voelde fijn! En het voelde af om via 1 eruit te gaan. De cirkel was weer rond.
Dachten wij. Dus we liepen met de ‘kist met lakens’ terug naar de auto. Tot duidelijk werd dat er nog iets moest gebeuren met de ‘kist en lakens’.
Bij ons picknickbankje hebben wij de doos open neergelegd, papier eruit gehaald, de regen de asresten laten wegspoelen en het licht in de doos/ op het papier laten schijnen. Daarna moest de open doos en het losse papier op het deksel, op een open plek in het bos achterblijven. Dat hebben we gedaan. Toen voelde het echt af. Erg fijn! En dankbaar!
Hieronder nog de songs die we gezongen hebben tijdens de Lichtdragers en bij verschillende I/G monumenten.
Songs voor I/G 4
Als alles duister is (dans nos obscurite)
Uit Taizé
Als alles duister is ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft.
Between darkness and light
Daphna Rosenberg (Isr) en Manal Hreib (Pal.)
Geschreven in de geest van de Joodse en Palestijnse traditie om hun kleren te scheuren in tijden van verdriet en op de tweede dag olijfstenen (harde kern olijf) te planten als teken van een nieuw begin.
Between darkness and light I will always walk, and wherever I will go,
I will open a window of light and will plant the seeds of love (2x).
Dona nobis pacem
(geef ons vrede)
El haderech (Nederlands)
Nurit Hirsch
We ga-an nu op pad, weer samen. Hand in hand, verbonden. Samen zijn wij onderweg.
Het pad is steil en lijkt oneindig, maar we komen samen aan, daar waar we moeten zijn.
Hand in hand verbonden. Hand in hand, tezamen komen wij daar waar we moeten zijn.
Refrein van Wake up!
Petra Overeem
Shalom, salaam all the world shall live in peace.
